Jak myć zęby?

Szczotkowanie zębów to czynność, którą każdy z nas uczy się wykonywać już jako dziecko. Pasta i szczoteczka towarzyszą nam przez całe życie. Mogłoby się wydawać, że nie ma nic trudnego w myciu zębów, okazuje się jednak, że nie każdy robi to dobrze. Można nawet powiedzieć, że niewiele osób czyści jamę ustną prawidłowo. Jak zatem myć zęby, aby uniknąć wizyt u dentysty i stomatologa?

Dlaczego mycie zębów jest ważne?

Od najmłodszych lat dzieciom powtarza się „myj zęby”, czasem nawet staczając z nimi na tym polu walki. Maluch nie chce używać szczoteczki, ale wszyscy rodzice wiedzą, że jest to dla niego niezbędne. Czy jednak każdy potrafi wytłumaczyć dziecku i nie tylko jemu, dlaczego tak naprawdę powinniśmy myć zęby? Przede wszystkim, aby nie rozwijały się na nich bakterie, żerujące na resztkach jedzenia — to wytłumaczenie jest dla wszystkich jasne. Czy są jeszcze jakieś powody, dla których warto myć zęby? Tak naprawdę chodzi właśnie o pozbywanie się z jamy ustnej bakterii, a zwłaszcza łatwej pożywki dla nich w postaci pozostałości po jedzeniu. Ponadto na zębach zbiera się płytka bakteryjna, inaczej nazywana płytką nazębną. Jest to lekko żółta lub przezroczysta substancja, która gromadzi się głównie przy linii dziąseł. Gdy nie jest poprawnie usuwana podczas szczotkowania, zalega tam i przekształca się w trudny do usunięcia kamień nazębny.

Wybór szczoteczki

Prawidłowe mycie zębów rozpoczyna się jeszcze przed ich rzeczywistym czyszczeniem. Pierwszym krokiem jest bowiem wybór odpowiedniej szczoteczki. Często nie zwraca się uwagi, jaki ma ona rodzaj włosia i wielkość główki. Stara szczoteczka nadaje się już do wyrzucenia, trzeba kupić nową — jakąkolwiek. To jest właśnie jeden z głównych błędów, jakie popełniają niemal wszyscy. Wybór szczoteczki to kluczowa kwestia. Dzięki niej poprawia się również technika mycia zębów. Jaka zatem powinna być dobra szczoteczka? Przede wszystkim dopasowana do potrzeb użytkownika. Pierwsze, na co warto zwrócić uwagę to wielkość główki. Może być ona mała lub średnia. Jeśli będzie źle dostosowana do wielkości szczęki użytkownika, a zwłaszcza wtedy, gdy będzie za duża, może nie docierać do wszystkich zakamarków i przestrzeni między zębami.

Kolejny aspekt, na który trzeba zwrócić uwagę podczas wyboru szczoteczki do mycia zębów to twardość włosia. Określana jest w trzech stopniach: Miękka (soft), średnia (medium) i twarda. Pierwszy i drugi rodzaj wybierane są przez większość osób. Szczoteczki o miękkim włosiu dobrze sprawdzają się przede wszystkim dla tych, którzy zmagają się z nadwrażliwymi i krwawiącymi podczas szczotkowania dziąsłami. Najrzadziej wybierane są modele twarde, ponieważ szczotkowanie nimi zębów dla wielu osób jest nieprzyjemne. Na takie szczoteczki decydują się przede wszystkim osoby z naprawdę zdrowymi zębami i dziąsłami. W ofertach niektórych sklepów, aptek i drogerii można znaleźć również małe szczotki, które przeznaczone są do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Sprawdzają się one dla osób, które noszą stały aparat na zęby.

W ostatnich latach dużą popularność zdobywają także szczoteczki elektryczne oraz soniczne. Ten drugi typ to po prostu inny rodzaj modelu elektrycznego. Jak myć zęby szczoteczką soniczną? Wykonuje ona drgające ruchy, które wytwarzają fale dźwiękowe. Dzięki temu lepiej niż szczoteczka manualna oczyszcza szczególnie przestrzenie międzyzębowe. Podczas szczotkowania trzeba jednak pamiętać o wykonywaniu dodatkowych ruchów wymiatających, aby zwiększyć skuteczność mycia. A jak myć zęby szczoteczką elektryczną? W prosty sposób. Wystarczy przyłożyć pracującą główkę szczoteczki do powierzchni zęba i odczekać kilka sekund. Czynność powtarza się na każdym zębie. Zaletą szczoteczek elektrycznych jest to, że nie trzeba wykonywać żadnych dodatkowych ruchów.

Warto pamiętać także, że każdą szczoteczkę do zębów powinno się regularnie wymieniać na nową. Zaleca się zakup nowego modelu już po ok. 2 – 3 miesiącach. Przed pierwszym użyciem szczoteczki warto ją zdezynfekować, na przykład polewając włosie wrzącą wodą. Istotna jest również higiena włosia. Przed nałożeniem pasty warto je zwilżyć, a po skończonym myciu należy dokładnie opłukać szczoteczkę z pozostałości pasty i ewentualnych resztek jedzenia. Szczoteczkę powinno się zawsze przechowywać w pozycji pionowej, w odpowiednim pojemniku. Włosie powinno schnąć samoczynnie, dlatego nie powinno się go zamykać w żadnych przeznaczonych do tego pudełeczkach.

Wybór pasty

Kolejną kwestią, która wpływa na prawidłowe mycie zębów jest wybór pasty. Na co dzień nie powinno się stosować preparatów, które mają duże właściwości ścierne. Są to najczęściej pasty wybielające lub przeznaczone dla osób palących. Takie preparaty za często używane mogą prowadzić przede wszystkim do erozji szkliwa. W efekcie zęby mogą łatwiej wchłaniać barwniki z pokarmu, odbarwiając się. Paradoksalnie wybielająca pasta może doprowadzić do żółknięcia szkliwa.

Nici dentystyczne i płyny do płukania

Równie ważne, jak szczotkowanie zębów jest dbanie o nie w inny sposób. Szczególne znaczenie ma czyszczenie przestrzeni międzyzębowych specjalnymi nićmi dentystycznymi. Szczoteczka nie może dotrzeć do wszystkich zakamarków, dlatego też nieskutecznie oczyszcza trudno dostępne miejsca. Tak zwane powierzchnie styczne są szczególnie narażone na rozwój próchnicy. Dlatego istotne jest, aby dbać o nitkowanie wszystkich przestrzeni międzyzębowych. Aby jednak nie uszkodzić dziąseł, lepiej wybierać szerokie nici, na przykład typu taśma.

Warto zaopatrzyć się także w odpowiednio dobrany do swoich potrzeb płyn do płukania jamy ustnej. Przed zakupem preparatu, trzeba jednak zwrócić uwagę na jego skład. Do codziennego stosowania nie powinno się wybierać płynów, które zawierają alkohol oraz chlorheksydynę. Takie preparaty zalecane są osobom po zabiegach chirurgicznych. W innym przypadku mogą doprowadzać do przebarwień szkliwa. Zawarty w niektórych płynach etanol może nawet wykazywać działanie karcynogenne, czyli przyczyniać się do rozwoju nowotworu. Ciekawym rozwiązaniem jest irygator do zębów. Za pomocą mieszanki wody i powietrza skutecznie oczyszcza on nawet trudno dostępne przestrzenie międzyzębowe.

Technika mycia zębów

Aby zapobiec próchnicy i chorobom dziąseł, trzeba wiedzieć, jak prawidłowo myć zęby. Najważniejszą rolę podczas szczotkowania odgrywa właściwa technika. To ona odpowiada za skuteczne mycie oraz zapobieganie późniejszym problemom z dziąsłami. Oto kilka porad, jak czyścić zęby, aby właściwie o nie zadbać:

• Odpowiedni czas mycia

Problemem wielu osób jest nieodpowiedni czas mycia zębów. Jedni robią to za długo, a inni stanowczo za krótko. W obu przypadkach skutki mogą być nieprzyjemne. Za długie czyszczenie może być powodem powstawania tak zwanych ubytków klinowych. Ich niepróchnicowe pochodzenie sprawia, że właściwa technika pozwoliłaby ich uniknąć. Długie mycie zębów może również powodować recesję dziąseł, czyli odsłanianie się korzeni i szyjek zębowych. Skutkiem tego może być nadwrażliwość, a w najgorszym przypadku parodontoza. Problemem jest także druga skrajność — za krótkie szczotkowanie zębów. Taka pielęgnacja jest nieskuteczna, ponieważ bakterie i resztki jedzenia wciąż pozostają w jamie ustnej. Zatem jak długo myć zęby, aby skutecznie je wyczyścić? Szczotkować powinno się przez ok. 2 – 3 minuty, najlepiej poświęcając mniej więcej 30 sekund na każdą z czterech części szczęki. Z pomocą może tutaj przyjść szczoteczka elektryczna. Jest zaprogramowana w taki sposób, że wyłącza się właśnie po ok. 3 minutach. Jest to więc znak dla osoby czyszczącej zęby, że może zakończyć mycie.

• Ruchy szczoteczką

Aby skutecznie zadbać o swoją jamę ustną, trzeba wiedzieć, jak szczotkować zęby, czyli jakie ruchy wykonywać. Używając szczoteczki manualne ważne jest, aby stosować metodę wymiatania. Oznacza to, że podczas mycia szczęki ruch powinien odbywać się w dół, a przy żuchwie w górę. Dzięki temu można uniknąć wczesnej recesji, czyli cofania się dziąseł. Stosowanie metody wymiatania pozwala także zmniejszyć ryzyko wtłaczania do kieszonek dziąsłowych płytki nazębnej. Przede wszystkim należy unikać wykonywania ruchów poziomych, które mogą ścierać szkliwo, szczególnie w okolicach przyszyjkowych.

• Nacisk

Niewiele osób wie, że duże znaczenie podczas szczotkowania zębów ma nacisk, jaki wywiera się szczoteczką na szkliwo. Intensywne, mocne przyciskanie włosia do powierzchni zębów może skutkować uszkodzeniem przyczep dziąsłowych. Pojawia się więc nadwrażliwość, a nawet krwawienie dziąseł podczas szczotkowania. Siłę swojego nacisku można sprawdzić, kontrolując stan szczoteczki. Jeśli włosie rozchodzi się na boki już po kilku tygodniach używania, oznacza to, że nacisk jest za mocny. Aby tego uniknąć, warto wiedzieć, jak poprawnie myć zęby. Można także skorzystać ze szczoteczek elektrycznych, które wyposażone są w specjalny czujnik. Gdy nacisk jest za intensywny, urządzenie się wyłącza. 

• Częstotliwość mycia zębów

Warto również wiedzieć, ile razy dziennie myć zęby. Kwestia ta stanowi temat wielu sporów. Jedni uważają, że wystarczy wyszczotkować jamę ustną dwa razy dziennie, a inni twierdzą, że po każdym posiłku. Przede wszystkim czyszczenie zębów powinno odbywać się po głównym posiłku oraz bezsprzecznie wieczorem. Pozostawione na noc resztki jedzenia mogą prowadzić do powstawania i rozwoju różnego rodzaju szczepów bakteryjnych, które powodują próchnicę, a nawet choroby dziąseł. Spór stanowi również pytanie, kiedy szczotkować jamę ustną, przed czy po śniadaniu. Mycie zębów zaraz po posiłku może mieć negatywne skutki, szczególnie jeśli spożywało się produkty o kwaśnym pH, na przykład soki owocowe. Jeżeli zaraz po śniadaniu wyszczotkuje się jamę ustną, nie daje się ślinie szansy na zrównoważenie pH. W efekcie kwasy z owoców są wcierane w szkliwo. Może to prowadzić do jego erozji oraz powstawania ubytków klinowych. Dlatego ważne jest nie tylko, jak często myć zęby, ale także kiedy. Po śniadaniu najlepiej odczekać 20 – 30 minut, a po skończonym posiłku jedynie przepłukać jamę ustną wodą.

• Szczotkowanie całej jamy ustnej

Często popełnianym błędem jest ograniczenie szczotkowania jedynie do powierzchni zębów. Wiele osób zapomina o myciu także wnętrza policzków, dziąseł, a nawet języka. Na powierzchni grzbietowej języka gromadzą się duże ilości bakterii, które tworzą biały nalot i mogą być odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach z ust.

Mycie zębów a zabiegi

Niektóre zabiegi, nie tylko te przeprowadzane w jamie ustnej, mogą wpływać na sposób lub częstotliwość szczotkowania zębów. Warto wcześniej upewnić się, czy wizyta u danego lekarza nie wymaga odpowiedniego przygotowania się w kwestii higieny jamy ustnej. Przykładem jest mycie zębów przed gastroskopią. Przygotowując się do zabiegu, tuż przed udaniem się do gabinetu, nie zaleca się szczotkowania jamy ustnej. Może to bowiem wzmagać wydzielanie soku żołądkowego, co zmienia kwasowość tego organu. Na szczotkowanie zębów wpływ mają także wszelkie zabiegi przeprowadzane w jamie ustnej. Po ekstrakcji zęba, szczególnie ósemki, trzeba przez pewien czas odpowiednio dbać o higienę. Jak myć zęby po usunięciu ósemki? Przede wszystkim należy omijać miejsce po zębie oraz po zakończonym szczotkowaniu nie płukać jamy ustnej. Specjalna ostrożność zalecana jest głównie w dniu zabiegu.  

Jak nauczyć dziecko myć zęby? 

Dla wielu rodziców wyzwaniem jest nakłonienie swojego dziecka do regularnego mycia zębów. Problemem jest przekonanie malucha do pielęgnacji, jak i wyrobienie w nim zdrowego nawyku. Co zrobić, gdy dziecko nie chce myć zębów? Dobrym sposobem może być wykonywanie tej czynności razem. Zamiast nadzorować malucha, warto myć zęby razem z nim. Dzieci często chcą wykonywać coś wspólnie z rodzicem, dlatego taka metoda może powieść się również w kwestii higieny jamy ustnej. Ciekawym rozwiązaniem są także specjalne szczoteczki, zaprojektowane z myślą o niechętnych myciu zębów maluchach. Takie produkty mają ciekawe kształty, są zachęcające dla dziecka i przede wszystkim są do niego odpowiednio dostosowane. Dla wielu rodziców skutecznym sposobem na nakłonienie dziecka do szczotkowania jest specjalna aplikacja. Mycie zębów w sposób interaktywny to dla malucha zabawa, a nie kara. Pomocne mogą okazać się również specjalne preparaty, które barwią szkliwo, a dziecko ma za zadanie zmyć je z zębów.

Problemem dla wielu rodziców jest również to, jak myć zęby niemowlakowi. Gdy pojawią się pierwsze ząbki, oczywiste jest, że trzeba o nie odpowiednio zadbać. Przede wszystkim istotny jest dobór właściwej szczoteczki oraz pasty, przeznaczonych dla malutkich dzieci. Noworodkom dziąsła czyści się wilgotną szmatką, a już od 5. miesiąca życia można stosować delikatne szczotki. Jak myć zęby rocznemu dziecku? W przypadku takiego malucha można nadal stosować delikatną szczoteczkę oraz odpowiednią pastę. Warto wyrabiać w dziecku nawyk, powtarzając szczotkowanie dwa razy dziennie przez nie więcej niż 2 minuty.