Rola badania TSH w diagnostyce chorób tarczycy

Ostatnio aktualizowane: 14.02.25

 

Zaburzenia pracy tarczycy mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Dlatego warto wykonywać laboratoryjne badania profilaktyczne hormonów tarczycy lub poddawać się właściwej diagnostyce w przypadku występowania ewentualnych objawów zaburzeń jej funkcji. Podstawowym badaniem w diagnostyce chorób tarczycy jest badanie TSH. Dowiedz się, co to za hormon i dlaczego badanie jego poziomu jest istotne w ocenie funkcji tarczycy. Poznaj wskazania do badania TSH i sprawdź, jak się do niego przygotować.

 

Czym jest TSH?

TSH (tyreotropina) to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową, który jest odpowiedzialny za kierowanie pracą tarczycy oraz wydzielaniem przez nią hormonów. Choć TSH nie jest hormonem produkowanym przez tarczycę, to nieprawidłowe wartości jego stężenia dobrze odzwierciedlają zaburzenia pracy tego gruczołu. W związku z tym badanie TSH jest podstawowym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce nadczynności lub niedoczynności tarczycy.

 

Badanie TSH – wskazania

Regularne wykonywanie badania TSH zalecane jest przede wszystkim osobom z grupy podwyższonego ryzyka zaburzeń funkcji tarczycy. Wśród nich znajdują się m.in.:

osoby, których krewni pierwszego stopnia cierpią na choroby tarczycy;

pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi;

pacjenci po radioterapii;

pacjenci po operacji tarczycy;

osoby, które ukończyły 50. rok życia.

Ponadto wskazaniem do wykonania badania TSH są objawy mogące wskazywać na nadczynność lub niedoczynność tarczycy. Należy skonsultować się z lekarzem w przypadku:

objawów potencjalnie wskazujących na nadczynność tarczycy – spadek masy ciała przy wzmożonym łaknieniu, wzmożone pragnienie, uczucie gorąca, biegunki, przyspieszona praca serca, drżenie mięśniowe, rozdrażnienie, niepokój, nerwowość, zaburzenia miesiączkowania u kobiet;

objawów potencjalnie wskazujących na niedoczynność tarczycy – przyrost masy ciała pomimo braku apetytu, senność, spowolnienie psychoruchowe, uczucie zmęczenia, nadwrażliwość na zimno, zaparcia, wypadanie włosów, suchość skóry, zaburzenia miesiączkowania u kobiet.

W przypadku nieprawidłowych wyników badania TSH lekarz może zalecić wykonanie badań hormonów tarczycy (fT3 i fT4), które umożliwią rozpoznanie niedoczynności bądź nadczynności tego gruczołu.

 

Normy TSH u kobiet w ciąży

Prawidłowa praca tarczycy jest bardzo ważna dla kobiet ciężarnych. Jej niedoczynność może wiązać się z poważnymi konsekwencjami, takimi, jak m.in.:

stan przedrzucawkowy,

przedwczesny poród,

nadciśnienie tętnicze;

poronienie;

śmierć płodu.

Dlatego badania poziomu TSH jest rutynowym badaniem wykonywanym u kobiet w ciąży. Wynika to z faktu, że w trakcie ciąży w organizmie kobiety pojawia się nowy hormon – gonadotropina kosmówkowa (hCG). Struktura tego hormonu przypomina strukturę TSH, co skutkuje spadkiem poziomu tyreotropiny w pierwszym trymestrze i pobudzeniem tarczycy do intensywniejszego wydzielania hormonów. W okresie ciąży tarczyca jest pobudzana do intensywniejszej produkcji hormonów.

Referencyjne normy poziomu tyreotropiny u kobiet w ciąży wynoszą:

od 0,1 do 2,5 mIU/L w pierwszy trymestrze;

od 0,1 do 2,5-3,0 mIU/L w drugim trymestrze;

od 0,1 do 3,0-3,5 mIU/l w trzecim trymestrze.

 

Poziom TSH a rozwój płodu

W pierwszym trymestrze płód nie ma jeszcze rozwiniętej tarczycy. Dlatego prawidłowy rozwój jego układu nerwowego i innych organów zależy od poziomu hormonów tarczycy matki. Dopiero w 16–20 tygodniu ciąży tarczyca płodu jest w stanie samodzielnie pokrywać jego zapotrzebowanie. Pełne funkcjonowanie osi podwzgórze-przysadka-tarczyca dziecko osiąga dopiero po urodzeniu.

Jak przygotować się do badania TSH?

Materiałem do badania poziomu hormonu TSH jest krew. Wykonywanie badań hormonalnych wymaga od pacjenta prawidłowego przygotowania się do pobrania krwi. Jest to warunek konieczny do tego, aby wyniki badań były wiarygodne i w żaden sposób niezakłamane. O czym należy pamiętać przed przystąpieniem do badania poziomu tyreotropiny?

Godziny wykonania badań poziomu TSH – Badanie należy wykonać w godzinach porannych, ponieważ TSH jest hormonem wydzielanym pulsacyjnie, co oznacza, że jego stężenie w ciągu dnia zmienia się. Zaburzenia rytmu dobowego, np. nieprzespana noc czy nocna praca, wpływają na poziom hormonu TSH (powodują wzrost jego stężenia). Dlatego zaleca się, aby do pobrania krwi przystąpić po całonocnym wypoczynku. Zakresy referencyjne określane są dla godzin porannych (w godzinach 7-9). Wykonanie badania w innych godzinach mogłoby zakłócić prawidłową interpretację wyniku przez lekarza.

Przyjmowanie leków przed badaniem poziomu tyreotropiny – Krew do badania TSH należy oddać przed przyjęciem porannej porcji leków i suplementów diety (chyba że lekarz zalecił inaczej). W przypadku ewentualnych zaleceń lekarza co do konieczności przyjęcia leków przed badaniem, należy poinformować o tym pielęgniarkę jeszcze przed przystąpieniem do pobrania krwi. Zalecenia dotyczą także preparatów ziołowych, które powszechnie są uważane za bezpieczne. Mogą one jednak wpływać na niektóre parametry, dlatego również należy przyjąć je dopiero po wykonaniu pobrania..

Badanie TSH – czy trzeba być na czczo? – Przystępując wyłącznie do badania TSH, nie trzeba być na czczo. Jednakże kontrolując swoje zdrowie, zwykle wykonujemy równocześnie także inne badania, np. morfologię, oznaczenie poziomu glukozy czy np. różnych witamin we krwi. Te badania wymagają bycia na czczo.

Kolacja, zjedzona dzień przed badaniem, powinna być lekkostrawna. Po niej nie należy spożywać już żadnych posiłków ani przekąsek. Należy zrezygnować też z żucia gumy i picia napojów innych niż woda niegazowana. W dniu badania, przed przystąpieniem do pobierania krwi, można wypić maksymalnie 1–2 szklanki wody.

Rezygnacja z używek przed badaniem TSH

Na 2–3 dni przed badaniem hormonu TSH należy powstrzymać się od spożywania napojów alkoholowych. Alkohol wywołuje istotne zmiany w organizmie – zarówno w krótkiej perspektywie czasowej (2–4 godziny), jak i dłuższej. Skutki jego działania również mogą zakłamywać wyniki badań, dlatego przystępując do pomiaru stężenia TSH, należy go unikać. Zaleca się także unikania palenia papierosów rano przed badaniem.

Aktywność fizyczna przed badaniem TSH – Na 24 godziny przed badaniem poziomu hormonu TSH należy powstrzymać się od intensywnej aktywności fizycznej, która przekracza zwyczajowy poziom codziennej aktywności. Zwiększony wysiłek fizyczny może wpływać na poziom niektórych hormonów. Dlatego dla uzyskania wiarygodnych wyników badań należy unikać ćwiczeń lub ciężkiej fizycznej pracy na dzień przed badaniem.

 

Gdzie wykonać badanie TSH?

Badanie TSH można wykonać m.in. w ALAB laboratoria. Dostępne są tam także inne badania hormonalne, w tym badania hormonów tarczycy, a także pakiety tarczycowe i inne pakiety badań hormonalnych.

Badania można zakupić za pośrednictwem strony internetowej ALAB laboratoria. W celu oddania próbki materiału do analizy należy udać się do wybranego Punktu Pobrań, których w całej Polsce jest obecnie ponad 600, dzięki czemu wielu pacjentów ma ułatwiony dostęp do diagnostyki laboratoryjnej. Wybór Punktu Pobrań następuje podczas zakupu badania. Rozwijając listę PP w swoim mieście, można zapoznać się z ich dokładnymi adresami oraz cennikiem badań. Płatność za badania możliwa jest online – pacjenci ALAB laboratoria mają możliwość wyboru najwygodniejszej dla siebie metody płatności internetowej. Wyniki badań można odebrać przez internet, bez wychodzenia z domu.

 

 

Dodaj komentarz

0 KOMENTARZ